Image: AGAD Pieczęć większa litewska Zygmunta I, króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego

Description: Odcisk w wosku czerwonym (średnica 67 mm) w masywnej misce z wosku naturalnego, na sznurze czerwonym. Pieczęć przy dokumencie Zygmunta I zatwierdzającym prawa i przywileje Wielkiego Księstwa Litewskiego (Wilno, 18 października 1529). Pieczęć większa litewska Zygmunta I była używana w latach 1506-1544 (tj. do przekazania władzy w Wielkim Księstwie Litewskim Zygmuntowi Augustowi). Po śmierci Aleksandra Jagiellończyka jego brat Zygmunt I, jeszcze przed koronacją na króla polskiego, został wybrany 20 X 1506 r. wielkim księciem Litwy. Kazał wówczas sporządzić dwie pieczęcie litewskie, większą i mniejszą. Pieczęć większa litewska, na której – analogicznie do pieczęci wielkich koronnych – występował wieniec herbów ziemskich, powtarzała schemat sfragistyczny ukształtowany w czasach Aleksandra. Ten rodzaj pieczęci był przeznaczony do uwierzytelniania dokumentów królewskich wystawianych w sprawach dotyczących Wielkiego Księstwa Litewskiego. Typariuszem służących do wykonywania odcisków pieczęci zarządzał kanclerz wielki litewski. W okresie używania tej pieczęci przez Zygmunta I urząd kanclerza Wielkiego Księstwa Litewskiego pełnili: Mikołaj Radziwiłł, Mikołaj Mikołajowicz Radziwiłł oraz Olbracht Marcinowicz Gasztołd. Chociaż osobne sigilla dla Wielkiego Księstwa Litewskiego z Pogonią mieli już Kazimierz Jagiellończyk i Aleksander to jednak dopiero Zygmunt I wprowadził odrębną pieczęć większą litewską z wyobrażeniem Pogoni w otoku pięciu herbów, z których dwa były królewskie rodowe i trzy ziemskie. Pieczęć większa litewska przedstawia w środku pola okrąg, w którym umieszczono tarczę z herbem Pogoń, a ponad tarczą banderolę z literami S M D L [Sigismundus Magnus Dux Lithuaniae (Zygmunt Wielki Książę Litwy)]. Wokół tarczy rozmieszczono pięć herbów, dwa rodowe i trzy ziemskie. Do herbów odnoszą się napisy na wstęgach oplatających tarcze: PATERNUM pod Orłem i MATERNUM pod herbem austriackim. W dalszej kolejności umieszczono tarczę z wyobrażeniem Anioła i podpis KIOVIENS, po przeciwnej stronie Krzyż równoramienny i napis VIOLINSE, a u dołu wspiętego Niedźwiedzia w obroży na szyi z napisem SMOLNE. Napisy objaśniające herby uzupełniają tytulaturę litewską Zygmunta I w legendzie tej pieczęci, która została wykonana kapitałą protorenesansową w brzmieniu: SIGISMUNDUS DEI GRATIA MAGNUS DVX LITHWANIE RVSSIE SAMOGITHIE ET C(ETERA) (Zygmunt z Bożej łaski wielki książę Litwy, Rusi, Żmudzi itd.).
Title: Pieczęć większa litewska Zygmunta I, króla polskiego, wielkiego księcia litewskiego.
Credit: This file was provided to Wikimedia Commons by the Polish Central Archives of Historical Records as part of a cooperation project with Association "Archivum Patriae" and Wikimedia Polska.
Author: Zygmunt I
Permission: Public domainPublic domainfalsefalse This work is in the public domain in its country of origin and other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 100 years or fewer. You must also include a United States public domain tag to indicate why this work is in the public domain in the United States. This file has been identified as being free of known restrictions under copyright law, including all related and neighboring rights. https://creativecommons.org/publicdomain/mark/1.0/PDMCreative Commons Public Domain Mark 1.0falsefalse
Usage Terms: Public domain
License: Public domain
Attribution Required?: No